خلاصه درسنامه ارائه شده :
یکی از راهکارهای موثری که می‌توان از آن برای مدیریت لجبازی در کودکان استفاده کرد؛ مشارکت کودکان با خانواده است. والدین می‌توانند از همکاری کودکان و کمک گرفتن از آنها در کارهای خانه برای کنترل لجبازی بهره گیرند.
روش ایجاد حس همکاری کودکان چیست؟ برای ایجاد علاقه در مشارکت و همکاری کودکان می‌توان از روشهای زیر استفاده کرد.
مشارکت و همکاری کودکان در کارهای خانه :
در این درسنامه به ۳ محور همکاری کودکان در مدیریت لجبازی می‌پردازیم:
- زمانی که کودک می‌خواهد کار را از والد بگیرد.
- زمانی که کودک کار را از والد می‌گیرد ولی تمارض می‌کند.
- زمانی که کودک هیچ همکاری انجام نمی‌دهد.
نمونه‌های دعوت به همکاری کودکان با خانواده چیست ؟
1. زمانی که کودک می‌خواهد کار را از والد بگیرد :
یکی از اصلی‌ترین راهکارها جهت مدیریت لجبازی، ایجاد اشتراک سازی رفتاری در جاری زندگی است. در این درسنامه تکنیک‌هایی جهت ایجاد علاقه به همکاری کودکان برای کنترل لجبازی آموزش داده میشود.
کودکان حدفاصل ۲ونیم سالگی تمایل به مشارکت در کارهای تکراری دارند. در این مواقع معمولا والدین با دلسوزی کردن و ترس از آسیب دیدن، کودک خود را ناامید می‌کنند و کودک سرکوب میشود. این سرکوب، منجر به نشان دادن رفتارهای لجبازی در فرزند میشود.
نکته: هرچه کاری که در آن اشتراک سازی می‌کنید واقعی‌تر و حیاتی‌تر باشد، اثرگذاری بیشتری دارد.
تکنیک تایید همراهی :
برای روشن کردن احساس مشارکت و همکاری کودکان، می‌توانید از تکنیک تایید همراهی استفاده کنید:
- در قدم اول باید مراقب باشید سرخوردگی ایجاد نکنید.
- در انجام کاری که احتمال آسیب دیدن در آن وجود دارد، در کنارش اشتراک سازی کنید و از یک کلمه تکراری به صورت کد کلامی استفاده کنید. هدف استفاده از کد کلامی، انتقال این مفهوم به کودک است که نمی‌خواهید کار را از او بگیرید؛ بلکه قصدتان همکاری است.
- اگر کار خیلی آسیب‌زا است، از جایگزین سازی استفاده کنید. برای مثال زمانی که می‌خواهد از چاقوی آشپزخانه استفاده کند یک چاقوی پلاستیکی را جایگزین کنید.
نکات استفاده از تکنیک تایید همراهی در ایجاد حس همکاری کودکان:
نکته 1: در مشارکت سازی؛ والد با درخواست کودک هماهنگ میشود. مراقب باشید با بی‌حوصلگی، کودک را طرد نکنید. طرد کودک با بی‌حوصلگی، فاصله کودک و والد را زیاد می‌کند. از بزرگ‌ترین دلایل به وجود آمدن لجبازی در کودک، فاصله دار شدن رابطه او با خانواده است.
نکته 2: کودکان از ۲و نیم سالگی به صورت جدی خاطراتشان را کدگذاری می‌کنند. پس کاری که به او می‌سپارید، باید مفید باشد و به شکلی نباشد که مثلا در ۱۰ سالگی بفهمد، در آن زمان شما او را گول زده اید.
نکته 3: مهم‌ترین و اساسی‌ترین اتفاق در تایید همراهی، ایجاد حس خودکفایتی و خودارزشمندی برای کودک است. همچنین والد در این تکنیک به شناخت‌هایی از کودک می‌رسد که در حالتی جز این موقعیت، امکان فهمیدن آنها وجود ندارد.
2. کودک کار را از والد می‌گیرد ولی تمارض می‌کند :
تکنیک قبول ناتوانی و تعمیم آن :
در صورتی که همکاری کودکان پس از مدت کوتاهی با مشکلاتی روبه‌رو شد:
- مثلا زمانی که کودک (معمولا در ۵ الی ۶ سالگی) بعد از مدتی همراهی، تمارض کرد.
- یا ناتوانی غیرقابل قبول ارائه کرد؛
از این تکنیک استفاده کنید:
در این مواقع، ناتوانی‌اش را بپذیرید و به هیچ عنوان با او وارد بحث نشوید؛ تا زمانی که کودک از شما خواسته‌ای دارد که یا در بازه زمانی مناسب و یا در توان او نباشد. با انجام این تکنیک کودک می‌فهمد که “من نمی‌توانم با دور زدن؛ کارهایی که قرار است با هم انجام دهیم را از سر خود باز کنم.”
3. زمانی که کودک هیچ همکاری انجام نمی‌دهد :
گاهی به دنبال مشارکت و همکاری کودکان هستیم، ولی آنها اصلا همراهی نمی‌کنند. این موارد به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- دسته اول کارهایی که مربوط به خود کودک است.
- دسته دوم کارهایی که مربوط به خودش نیست؛ اما اگر مشارکت کند خوب است.
دسته دوم شامل مواردی است که به طور کلی از همکاری کودکان بی بهره ایم. کودک هیچ مشارکتی ندارد و تنها خدمات دریافت می‌کند. در این مواقع والدین باید شرایط را برای دریافت همکاری کودکان فراهم کنند.
مراحل ایجاد مشارکت کودکان:
- این مشارکت سازی، باید به شکل انجام دادن یک کار عمومی باشد.
- کاملا خودمحور، برای هرکدام از اعضای خانواده یک مسئولیت کوچک در نظر بگیرید.
- در دعوت کودک به همکاری، دستور یک طرفه نداریم و حتما همه اعضای خانواده باید کاری برای انجام دادن، داشته باشند.
