خلاصه درسنامه ارائه شده:
اصول محروم کردن در مدیریت لجبازی کودک
همانطور که در درسنامه 24 و 23 گفته شد، محروم کردن یکی از مهم ترین ابزارهای تربیتی است. از محروم کردن در مواقعی استفاده میشود که باوجود انجام دادن تکنیک هایی مثل نادیده گرفتن، توقیف و هشدار ، فرزند بازهم به انجام دادن کار منفی خود ادامه میدهد و بهم ریختگی ایجاد میکند. ادامه گام های محروم سازی به شرح زیر است:
گام سوم محروم کردن : توضیح دقیق محروم سازی
در زمان خوب حالی کودک، سیستم محروم سازی را باید به طور دقیق برای کودک شرح دهید. در گام سوم دو نوع محروم سازی انجام میشود: درجه یک و درجه دو.
1. محروم سازی درجه یک
معمولا محروم سازی در همین مرحله به نتیجه میرسد. حدود ۷۰الی۶۰ درصد کودکان انجام دادن کار اشتباه را متوقف میکنند.
- در مرحله اول تذکر کلامی (دقیقا منطبق با توضیحات جلسه) داده میشود؛ «اگر به کارهای منفی خودت ادامه بدهی یک علامت برای تو میفرستم که کاملا متوجه شوی».
- بعد از این علامت؛ محروم سازی شکل میگیرد (علامت باید ترکیبی از یک حالت چهره و حرکت متفاوت باشد. این علامت اطلاع رسانی اولیه محروم سازی است).
- در ادامه بگویید: «پسرم/دخترم اگر کارت را ادامه دادی و آن علامت را نشان دادم، باید محیط را ترک کنی. سپس به مکان امنی که انتخاب کردی برو، از جعبه ابزار خوب حالی روانت استفاده کن و خودت را آرام کن.
- وقتی خودت را آرام کردی بعد از ۵ دقیقه صدات میکنم تا به محیط برگردی».
مراحل دیگر محروم کردن کودک در مدیریت لجبازی :
2. محروم سازی درجه دو
در صورتی که کودک محیط را ترک نکرد یا بعد از آرام سازی و برگشتن به محیط باز هم به انجام دادن کار منفی ادامه داد، از محروم سازی درجه دو استفاده میکنیم، به کودک بگویید:
- « به جایی میروی که من میگویم، ۵ دقیقه روی صندلی مینشینی و به کارهای بدت فکر میکنی».
- «اگر در طول ۵ دقیقه، گریه کنی یا کار بدی انجام دهی و… ۵ دقیقه دیگر به محرومیت تو اضافه میشود.
- بعد از ۵ دقیقه به شما اطلاع رسانی میکنم ولی شما تا ۳۰ ثانیه حق نداری از روی صندلی بلند شوی.
- بعد از ۳۰ ثانیه از آن محیط بیرون می آیی و به اشتباهاتی که انجام دادی متمرکز میشویم و درصدد جبران برمیاییم».
* در دل محروم سازی کاری را که از قبل اطلاع رسانی نکردید انجام ندهید؛ محروم سازی باید مرحله به مرحله قابل پیش بینی باشد.
گام چهارم محروم کردن کودک
وقتی فرزند آرام شد و زمان محرومیت پایان یافت دو حالت وجود دارد: کار منفی غیرآسیب زا و کار منفی آسیب زا.
1. کار منفی غیر آسیب زا
اگر برای برخورد با کودک در کار منفی غیرآسیب زا؛ از محرومیت سازی استفاده کردید، بعد از پایان آن:
- فقط تشویقش کنید.
- حسن جویی انجام دهید.
- راجع به کار منفی که مجاب شدید به خاطر آن، محرومیت سازی را اجرا کنید؛ صحبت نکنید.
انجام دادن این ۳ کار باعث میشود، اثر منفی محروم سازی در یک موقعیت اشتباه جبران شود.
* بهتر است برای کارهای منفی که آسیبی ندارند، از این روش محروم کردن استفاده نکنید؛ تا از اثر محرومیت سازی برای کارهای مهم کم نشود.
2. کار منفی آسیب زا
- بعد از اتمام محرومیت؛ از او تشکر کنید که آن محرومیت را پذیرفته و با شما همراهی کرده است.
- سپس به او کمک کنید؛ درصدد جبران برآید.
- در جبران آسیب، والد باید همراه کودک باشد تا اثرگذاری راهکار محروم کردن کودک بیشتر شود.
