کتک زدن کودکان معمولا از اولین راه حل‌هایی است که برای تربیت کودک به ذهن والدین خطور میکند که البته اجرای آن برای خود پدر و مادر هم کار سختی است. ولی معمولا با این تصور که کار بد کودک دوباره تکرار نخواهد شد و باید هرچه سریع‌تر جلوی آن را گرفت؛ والدین به کتک زدن برای تربیت و تنبیه روی می آورند.
جالب است که از همین آغاز بدانید کتک زدن به هیج عنوان شما را به این مقصود نمی‌رساند؛ تنها پیام‌های بسیار تلخ و مهمی را در سال‌های اولیه کودکی به فرزند می‌رساند. هضم این پیام‌ها تنها یک نتیجه دارد. تروما و یا آسیب روانی شدید از سوی والدین.
چرا والدین کودکان خود را می‌زنند ؟
همانطور که کودکان روز به روز بزرگتر می‌شوند مطالبات آنها بیشتر شده و برای رشد شخصیت خود نیاز به استقلال بیشتری دارند. نتیجه آن مخالفت با تصمیمات پدر و مادر و لجبازی خواهد بود. با توجه به برخورد شما در بسیاری از موارد کودکان دوست دارند صبر شما را آزمایش کنند و این یک حقیقت است.
معمولا در برخورد با لجبازی کودک هیچ پدرومادری دوست ندارد که مستقیم به سراغ کتک زدن برود و شروع به استدلال آوردن برای کودک خود میکند. اما در صورتی که روش برخورد صحیح با کودکان را ندانید؛ ممکن است کم کم به آستانه صبر و فوران خشم نزدیک شوید و ناامیدانه به تنبیه فیزیکی کودک خود روی آورید.
والدین بسته به میزان رضایتی که از کتک زدن کودکان کسب میکنند؛ ممکن است دفعات استفاده از این راهکار را بالا برده و به مرور این روش تبدیل به عادت رفتاری در آنها شود. پس درست در لحظه‌ای که کار اشتباهی از کودک سر می‌زند؛ کتک زدن، اولین و ساده ترین راه حلی باشد که به ذهن والدین خطور میکند.
آسیبهای روانی کتک زدن بر کودکان
- کتک زدن الگوی برخورد فیزیکی را در ذهن کودکان شکل میدهد.
والدین و اطرافیان مدل رفتار انسانی کودکان هستند. کودکان با مشاهده آنها یاد میگیرند که چگونه رفتار کنند. کتک زدن کودکان به آن ها می‌آموزد که اگر با دلیل (انجام کاری که از نظر بقیه اشتباه است) انجام شود، پس زدن کسی که از من کوچک‌تر است، اشکالی ندارد و این الگو در ذهن آنها همیشگی خواهد شد. اگر کودکتان را با وسیله‌ای تنبیه کنید به او مجوز داده‌‌اید که می‌تواند به بقیه آسیب برساند.
- ممکن است این خشم به قیمت ایجاد معلولیت در کودکتان تخلیه شود.
گزارش‌ها جاکی از این هستند که با کتک زدن ممکن است صدمات جدی به فیزیک و جسم کودک وارد شود. این صدمات شامل شکستگی‌های مختلف و صدمه به بینایی کودکان است. اما از همه مهمتری آسیب‌هایی استکه ممکن است به سر وارد شود و معلولیت همیشگی ذهنی با خود به همراه داشته باشد.
- کتک زدن عزت نفس کودکان را از بین میبرد.
کتک زدن بیشتر از آسیب جسمی، آسیبهای روانی شدید و ماندگاری را به کودکان وارد میکند. قربانیان برخورد فیزیکی احترامی و ارزشی برای خود قائل نیستند. آنها دائماً به این فکر میکنند که آدم خوبی نیستند و لیاقت تنبیه شدن دارند. این طرز فکر در تمام بزرگسالی (در اجتماع مدرسه، دوستان، دانشگاه و محیط کار) همراه آنها خواهد بود.
- کتک زدن اعتماد کودکان را عمیقاً از بین میبرد.
والدین با کتک زدن ، ارزش و اعتماد خود را پیش کودک از دست میدهند. کودکان به والدین به چشم اولین و احتمالا آخریت قهرمان زندگی خود نگاه میکنند. آنها نیاز دارند بدانند هر اتفاقی که بیافتد مادر و پدر من بدون قید و شرط مرا دوست خواهند داشت. زمانی که کودک والدین خود را چنین پرخاشگر و شکننده میبیند، که به برخورد فیزیکی روی آورده اند؛ به این فکر میکند که:
- دیگر مادر و پدر قهرمان نیستند چون قوی نیستند.
- دیگر قابل اعتماد نیستند. پس من کارها را به دور از چشم آنها انجام میدهم و هیچ چیز به آنها نمی‌گویم.
اگه تنبیه نکنم چیکار کنم ؟
- شوخی فیزیکی با کودکان همان تاثیرات کتک زدن را دارد.
کودکان دریافت حسی بالایی دارند و با کشیدن لپ، ضربه بر باسن و یا پس گردنی دردشان میگیرد اما مهم‌تر اینکه باز هم دچار شکست عزت نفس و بی اعتمادی می‌شوند.
به علاوه این رفتار را در مهد کودک با دوستان خود تکرار میکنند. همچنین باید بدانید که آنها روش خود برای نگاه کردن به قضایا را دارند و در سنین پایین متوجه کنایه و شوخی و … نمی‌شوند. این رفتار آنها را در یادگیری روابط اجتماعی و میان فردی گیج میکند.
- خشم به رفتاری با اولویت اول تبدیل میشود.
نتیجه این آموزش به مشکلاتی ختم میشود که در آینده کودکان را آزار خواهد داد:
- مشکلات در روابط عاطفی
- تعدد روابط
- بی اعتمادی
- بی اعتماد به نفسی و کاهش عزت نفس
- وابستگی شدید و فرمانبرداری
- عدم توانایی در کنترل هیجانی
- عصبانیت و خشم دائم
- اضطراب دائم
- مشکل در توجه و تمرکز
- عدم توانایی در انتقال افکار و احساسات
در یک نظرسنجی، مشخص شد که کودکانی که در کودکی مورد خشونت فیزیکی والدین یا اطرافیان قرار گرفته اند در بزرگسالی رفتارهای ضداجتماعی و خودمحورانه از خود نشان میدهند.
- والدین همیشه در حین کتک زدن کنترل خود را از دست میدهند.
- به هم ریختن رژیم غذایی و تنبلی
به هم ریختن رژیم غذایی و کم تحرکی یکی از روشهای فرار از موقعیتهایی است که به طور ناخواسته در آن قرار میگیریم که حاصل اعتماد به نفس و عزت نفس پایین است. در بزرگسالی این رفتار تبدیل به عادت‌های مخرب از جمله ناامیدی، افسردگی و اعتیاد میشود.
اگه تنبیه نکنم چیکار کنم ؟
کتک زدن هیچ فایده ای ندارد !
بعید است که در تجربه زندگی به چیزی برخورد کنیم که هیچ فایده ای نداشته باشد! همیشه بحث سنجش فواید و معایب در انتخاب مطرح است. اما با قاطعیت میتوان گفت که 100 درصد متخصصین به طور کامل کتک زدن را رد میکنند. کتک زدن نه تنها اصلا و ابدا کارآمد نیست بلکه آسیب‌هایی به همراه دارد که حتی به امتحان کردنش هم نمی‌ارزد.
کتک زدن به عنوان یک راهکار تربیتی حتی نتیجه کوتاه مدت نیز نمیدهد و کارساز نیست. شاید شما دیگر کار اشتباهی را که میخواستید نبینید اما فقط آن را نمیبینید! کودک همیشه در حال انجام آن و یا بدتر از آن به دور از چشم شما است و حالا بهانه‌ای دارد که به هیچ وجه چیزی را جلوی شما لو ندهد.
6 روش انضباطی تنبیه کودکان بدون کتک زدن آنها
احتمالا برای شما سوال است که پس چطور میشود به شکلی جدی کودکان را تنبیه کرد؟ روشهای انضباطی زیر به مرور زمان میتوانند به طور کلی شما را نسبت به تنبیه فیزیکی راضی‌تر کنند.
- ابراز مخالفت با کار اشتباه کودک کاملا به او میفهماند که شما او را تایید نمیکنید و این موضوع برای او بسیار اهمیت دارد.
- اعتراض را به وضوح بیان کنید و به قهر و کنایه رو نیاندازید. اعتراض خود را کامل و آرام و با دلیل ساده بیان کنید.
- در مورد مشکل کوچک خود بنشینید و در آرامش بحث کنید و به پیامدهای کار اشتباه اشاره کنید.
- گاهی بهترین واکنش تصمیم گیری فعال به نادیده گرفتن است. ممکن است کودکان تنها به دلیل جلب توجه مرتکب کار اشتباه شوند پس به روی خود نیاورید. البته در صورتی که کار اشتباه خطرناک یا مضر نیست.
- جداسازی و جایگزینی مناسب زمانی است که دعوا بر سر یک شی است. آن وسیله را بگیرید و حتما با چیزی مناسب جایگزین کنید. در این روش دو قانون وجود دارد: ۱) به هیچ عنوان لبخند نزنید و با خوشحالی جایگزینی را انجام ندهید. ۲) تنها این کار را زمانی انجام دهید که آن شی مستقیما به رفتار نادرست ختم شده است.
- اولین کار همیشه هشدار دادن است. به درستی و با قاطعیت هشدار دهید. معمولا رفتار بد پایان میگیرد. یادتان باشد اگر در زمان هشدار قولی دادید یا حرفی زدید باید حتما به آن عمل کنید. مثلا نمیتونی تا ۱ ساعت از اتاقت بیرون بیای (در حالی که در قفل نیست).
در آخر لازم است به عنوان والدینی که همیشه آرزوی خوشبختی و سعادت کودک خود را دارد؛ بدانید خاطرات کتک خوردن در کودکی ، صحنه‌های شاد زندگی را زخمی میکند. این یک اصل است که انسان‌‌ها خاطرات آسیب‌زا را بهتر و بیشتر به یاد می أورند تا خاطرات دلنشین را.
مهمترین هدف شما برای تربیت یک کودک سعادتمند این است که حافظه او را در کودکی از خاطرات خوب و مثبت پر کنید و از خاطرات منفی که توسط خودتان ایجاد شود بپرهیزید.
غزل جعفری
اگه تنبیه نکنم چیکار کنم ؟
