تنبیه کردن اصول داره میخوای بدونی چطور میشه به بچه آموزش داد؟
به موقعیت زیر فکر کنید و ببینید آیا در تجربه فرزند پروری تان برای شما آشنا نیست؟
- کودکی چهارساله در پوشیدن لباسی که به او داده اید لجبازی میکند و آن را نمیخواهد.
- یک دانش آموز چهارده ساله بعد از درگیری با مربی خود، ورزش را ترک میکند و حالا اصرار دارد مدرسه را عوض کند.
تمام این موقعیتها که شمار آنها بسیار زیاد است؛ میتوانند حتی برای والدین باتجربه نیز چالش ایجاد کنند. حالا امروزه با هجوم اطلاعات متناقض فرزند پروری در فضای مجازی هم، روبه رو هستیم که نمی‌دانیم واقعا که درست می‌گوید و باید چه کار کرد.
یکی از روشهای فرزندپروری، در برابر مدلهای متفاوت و تغییرات رشدی توانسته دوام بیاورد و موفق باشد. با این حال نشان میدهد که میتواند برای کودکان و نوجوانان مثمرثمر باشد. این روش فرزند پروری برای هر قوم یا فرهنگی میتواند مناسب باشد و تحصیلات و درآمد … نیز بر آن تاثیری ندارد.
به این روش فرزند پروری روش مقتدرانه تربیت فرزند می‌گویند.
مزایای روش مقتدرانه تربیت فرزند
مطالعات نشان میدهد؛ کودکانی که با روش فرزند پروری مقتدرانه تربیت میشوند:
- از نظر روان‌شناختی سازگارتر هستند.
- آنها خلاق
- از نظر فکری کنجکاو هستند و
- انگیزه درونی برای رسیدن به اهداف خود را دارند.
- آنها مهارت های اجتماعی خوبی دارند و
- با والدین و دوستان خود ارتباط موثری دارند.
- آنها خود را به خوبی مدیریت میکنند.
- متکی به خود هستند،
- اعتماد به نفس دارند،
- ابتکار عمل می کنند.
- کنترل خوبی بر خود دارند.
تربیت فرزند به روش فرزند پروری مقتدرانه یعنی چه ؟
فرزند پروری مقتدرانه به روش جالبی ویژگی های پاسخگویی و مطالبه گری را با هم ترکیب میکند. ویژگیهای این روش تربیتی که والدین باید از آنها استفاده کنند :
- پرورش و پاسخگویی با روشهای محبت آمیز و گرم
- عشق
- درک
- همدلی
با این روش فرزند پروری والدین پاسخگو با درنظر داشتن سن و خلق و خو، نیازها، توانایی ها و دیدگاه های منحصر به فرد کودک خود میپذیرند و از وقت گذرانی با فرزندان خود لذت میبرند. آنها سعی میکنند با احساسات کودک خود هماهنگ شوند.
بدون تنبیه چطور میشه به بچه آموزش داد؟
کنترل کردن در روش فرزند پروری مقتدرانه
تقاضا و کنترل در تربیت فرزند یعنی محدودیت‌ها، مرزها و انتظاراتی که والدین برای کودکان تعیین میکنند.
- این کار رو بکن این کار رو نکن
- والدین مقتدر استانداردهای رفتاری خود را از طریق بحث و توضیح برای کودک خود روشن میکنند.
- آموزش نظم و انضباط مثبت، بهترین روش برای آموزش ایمنی به کودکان درباره کارهایی است که نباید بکنند.
- بچه‌ها با بزرگتر شدن، مستقل تر میشوند (هدف نهایی این است که خودشان زندگی‌شان را مدیریت کنند) بنابراین والدین مقتدر کوچکترین گامهای کودک به سمت استقلال را جشن می‌گیرند، نه این که جلوی آن را بگیرند و یا از آن بترسند.
یعنی واقعا به همین سادگی میتوان از این روش تربیت فرزند نتیجه گرفت؟
در مورد مثال کودک پیش دبستانی که برای پوشیدن لباس لجبازی دارد والدین مقتدر به این نکات توجه میکنند:
o آیا کودک من خسته است؟
o آیا ممکن است ناراحت باشد؟
o آیا واکنش خاص او بخاطر رنگ یا فرم لباس است؟ (همیشه در این موارد چند انتخاب برای کودک بگذارید که انتخاب کند، همه آنها میتوانند با توجه به صلاح شما و هماهنگی با موقعیت تدارک دیده شوند.)
o آیا او از نشستن در ماشین خسته است؟
o ایا او روز شلوغی داشته و دیگر حوصله کسی را ندارد؟
o من باید با او همدردی کنم.
***والدین درباره روش فرزند پروری مقتدرانه باید بدانند :
در روش فرزند پروری مقتدرانه:
- کودکان در سنین پیش دبستانی فقط در حال رشد توانایی های عصبی برای مدیریت رفتار خود هستند.
- بنابراین این سن، زمان جنگ با کودک نیست.
- این استدلال که کودک تنبل است یا فقط دوست دارد بازی کند و … کاملا غلط است.
- بله ! کودک در سنین پیش دبستانی باید فقط بازی کند و همه چیز را در قالب بازی بیاموزد.
- بنابراین آنها به او اجازه دادند تا آنچه میخواهد بپوشد و خانواده به هدف بزرگتر خود یعنی برقراری ارتباط و لذت بردن از جشن خانوادگی دست پیدا کردند.
- والدین او می‌دانستند که او به خلق و خوی حساسی گرایش دارد.به جز این روش روشهای دیگری نیز وجود دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم.
انواع روشهای فرزند پروری والدین
1. فرزند پروری والدین مستبد
- کنترل بیش از حد
- عدم تعلیم و تربیت با عشق و علاقه (یا راه من یا بزرگراه)
- زمان نگذاشتن برای کودک
- مجبور کردن کودک
- تنها اطاعت و انطباق و قوانین است که ارزش دارد
- عدم انعطاف پذیری
- محدود کردن هر استقلالی در کودک
- نشنیدن دیدگاه های فرزند
کودکانی که به روش فرزند پروری مستبدانه بزرگ میشوند در مقایسه با کودکانی که با روش تربیت فرزند مقتدرانه بزرگ میشوند، دارای ویژگیهای زیر هستند:
- وابسته
- منفعل
- مهارتهای اجتماعی و برقراری ارتباط پایین
- اعتماد به نفس پایین
- عدم به کار گیری ابتکار عمل
- کنجکاوی پایین
2. فرزند پروری به روش سهل انگارانه
- این روش در تعلیم و تربیت عملکرد بالایی دارد اما در کنترل پایین است.
- این والدین تا حد اغراق آمیزی کودک محور هستند.
- آنها به شدت کودک خود را آزاد میگذارند.
- بسیاری از کودکان در این خانواده ها دچار سوانح در کودکی میشوند.
- مرز و محدودیت بسیار کم
- آزاد گذاشتن کودک در هر تصمیمی
- انتظارات و توقعات ناچیز و یا عدم داشتن آنها از کودک
- نگران میزان شادی فرزند هستند
- هر کنترل، رفتار یا تقاضایی از سوی خود را نقض حقوق کودک میدانند. این والدین به جای اینکه در توسعه مهارتهای فردی به کودک کمک کنند؛ همه کارهای او را انجام میدهند. مثلا همه تکالیف را به جای کودک انجام میدهند. در مثال درگیری دانش آموز راهنمایی با یک مربی، والدین خوش اخلاقی میکنند و به کودک اجازه میدهند هر تصمیمی میخواهد بگیرد. در صورتی که این دانش آموز باید بیاموزد حرف بزند، از خود دفاع کند و برای مشکلش راه حل بهتری را به فرار ترجیح دهد. اجتناب از مدرسه بدترین و آخرین انتخاب است.
کودکانی که توسط والدین خوشگذران بزرگ میشوند معمولا:
- نابالغ
- متکی به خود
- بااعتماد به نفس کم
- آسیب پذیر در برابر همسالان و تصمیمات اشتباه
- تحت تاثیر دیگران
- بی قید و بند
- بی مسئولیت از نظر به عهده گرفتن مسئولیت و عواقب کارها
3. والدین بی تفاوت
فرزند پروری با بی تفاوتی هم از نظر تربیت و هم از نظر کنترل کم پیش میاید است. این والدین:
- غافل هستند.
- خودمحور هستند.
- علاقه چندانی به کودک ندارند.
کودکانی که توسط والدین بی تفاوت بزرگ شده اند، پس از والدین پرخاشگر و بدسرپرست، دارای ویژگی های منفی بسیاری میشوند:
- بدترین سازگاری روانی
- تمایل به تجربه رابطه جنسی، مواد مخدر و الکل به صورت زودهنگام
- آنها بیشتر درگیر رفتارهای بزهکارانه هستند.
چرا فرزند پروری مقتدرانه بهترین روش تربیت فرزند است ؟
برخی از رفتارها و روابط وسیله ای برای طی کردن یک مسیر به سمت رشد هستند به شکلی که بسیار محتاطانه عمل میکنند. مانند فرزندپروری مقتدرانه. این روش عوامل بسیاری را با هم ترکیب می کند که رشد سالم را در کودک رقم می‌زند و مهارتهای او را توسعه میدهد.
1. پاسخگویی والد، پیوند دلبستگی را تقویت میکند و وقتی کودکان وابستگی قوی داشته باشند، طبیعتاً می‌خواهند با والدین همراه تر باشند.
2. بحث کردن و توضیح دادن به کودکان کمک می کند تا بفهمند چرا کارها را باید به روش خاصی انجام دهند.
بنابراین، با این کار به کودکان کمک میکنیم، چگونگی کارکرد روابط را درک کنند و قضاوت اخلاقی و همدلی، رشد فکری آنها را ارتقا می دهیم. گفتگوی دو طرفه که به دیدگاه کودک احترام می گذارد، بهترین راه برای کمک به رشد افکار و عقاید او است. به این ترتیب، او قطب‌نمای درونی خودش را پرورش میدهد.
توقعات بالا خوب است، اما کودکان برای دستیابی به نتیجه مطلوب، به حمایت نیاز دارند.من اصرار دارم که فرزندانم یادداشت های تشکر بنویسند، اما به آنها اجازه میدهم تا دفترچه یادداشت خود را انتخاب کنند و جلسه نوشتن را سرگرم کننده میکنم. همین امر در مورد رشد مهارت های بزرگتر نیز صدق می کند: مسئولیت پذیری، ایمن بودن، کسب استقلال، یادگیری قاطعیت و دستیابی به استقلال روانی.
این توانایی ها گام به گام به دست می آیند و هر مرحله شناسایی و پشتیبانی می شود. لحن گرم و ملایم در پیشرفت بهتر کمک کننده است. فرزندپروری مقتدرانه یعنی تعادل بسیار مؤثر بین محبت و انتظارات والدین مقتدر. بسته به موقعیت و خلق و خو و رشد کودک، این تعادل دائما تغییر می کند. اما اگر والدین بتوانند هر دو بعد را در نظر داشته باشند، به نقطه شیرینی دست خواهند یافت که بهترین نتایج درازمدت را برای کودکان فراهم می کند.
غزل جعفری
