خلاصه درسنامه ارائه شده :
در این درسنامه اصول مسئولیت دهی به عنوان راهکاری کلیدی برای مدیریت لجبازی کودک تدریس می شود. گفتنی است که مسئولیت پذیری در واقع خود کنترلی و خودنظارتی کودک را بهبود میبخشد و همین امر موجب مدیریت لجبازی میشود.
مدیریت لجبازی کودک و مسئولیت پذیری
مسئولیت دادن به کودک، منجر به ایجاد احساس ارزشمندی، خود کفایتی و حس توانمندی میشود. کودکی که این احساس را دارد:
- برای رسیدن به خواسته هایش از روش‌های نامتعارف استفاده نمیکند؛
- بسیاری از خواسته های کوچک را مطرح نمیکند.
- بنابراین بسیاری از موضوعات برای بروز لجبازی کودک رخ نمیدهد.
* لازم است تکنیک مسئولیت دهی را در اولین موقعیت، پیش از دیدن نشانه های لجبازی کودک اجرا کنید. به عنوان یک والد شما باید آغازگر مسئولیت دهی باشید.
حوالی ۲و نیم الی ۴و نیم سالگی منطقه حساس رشد مسئولیت پذیری کودکان است. معمولا کودک از این دوره میگذرد و مسئولیت پذیر بار نمیاید. ایجاد مسئولیت پذیری بعد از این سن، سخت و زمان‌بر است و فرهنگ مسئولیت پذیری و روحیه کار تیمی در بسیاری از خانواده ها وجود ندارد.
* در مواقع بی‌حوصلگی و خصوصا زمانی که عجله دارید، این تکنیک را اجرا نکنید. مسئولیت دهی باید در روز و ساعت مناسبی انجام شود. بهترین وقت، زمانی است که اعضای خانواده استراحت داشته و اوقات خوشی را سپری کرده‌اند.
تکنیک مسئولیت دهی در کنترل لجبازی کودک :
برای اجرای تکنیک مسئولیت دهی در کنترل لجبازی کودک لازم است مقدماتی را فراهم کنید:
- با مشورت همسر خود، لیستی از کارهای مربوط به خانه را تهیه کنید. هر چه جزئیات دقیق تر و زمان تکرار (هر بازه زمانی، چندبار) مشخص‌تر باشد؛ بهتر است.
- به صورت کاملا اختیاری، کارهای متفاوت و به تناسب سن کودک (که باعث میشود پشنهادهای غنی داشته باشید) را دسته‌بندی کنید.
- تعیین کنید انجام دادن کدام کار در چه بازه زمانی باید باشد.
- ملزومات انجام دادن کار را فراهم کنید.
- یک جلسه خانوادگی خاص به منظور همکاری اعضای خانواده با یکدیگر تنظیم کنید.
حالا نوبت برگزاری جلسه است. نکته بسیار مهم این است که در این جلسه، نیازی به ضمانت اجراسازی نداریم. زیرا در مسئولیت دهی پیش فرض ذهنیمان این است که اعضا وظیفه خود را انجام می‌دهند.
برای برگزاری جلسه خانوادگی جهت کنترل لجبازی کودک؛ لازم است اقداماتی را در نظر داشته باشید.
1. ویژگی های جلسه خانوادگی اول در برخورد با لجبازی کودک
- صحبت خود را با قدردانی و احساس‌های مثبت و انرژی بخشی به خانواده شروع کنید.
- هدف از تشکیل جلسه (ایجاد احساس کفایت) را نیز ذکر کنید. سپس لیستی که تهیه کرده‌اید را بخوانید.
- هر یک از اعضا به صورت چرخشی، یکی از مسئولیتها (کیفیت مسئولیت و زمان مسئولیت) را انتخاب می‌کند، تا زمانی که لیست تمام شود.
* بچه‌های زیر ۳ سال فقط تماشاچی هستند، می‌توانند نظر بدهند اما مسئولیتی به آن‌ها تعلق نخواهد گرفت.
اگر فردی در انجام مسئولیت خود کوتاهی کرد و یا شاهد لجبازی کودک باشیم؛ دیگر اعضا خانواده نباید مسئولیت کار کسی را که کوتاهی کرده است، به عهده بگیرند.
2. ویژگی های جلسه خانوادگی دوم مدیریت لجبازی کودک
- موضوع جلسه بعدی، تخطی از کارها است.
- از بچه‌ها شروع کنید.
- از فرد مورد نظر به صورت غیر مستقیم بپرسید: آیا موردی را که سرپیچی از کارهای لیست شده بوده است، مشاهده کردید؟
- وقتی همه کم کاری‌ها مشخص شد، در پایان جلسه بپرسید «چه کار کنیم این مسئله هفته دیگر تکرار نشود؟»
- نظارت و تنبیه کردن (قابل جبران) حتما باید از کودکان شروع شود.
- به عنوان والد و مدیر جلسه تنبیه مشخص نکنید؛ زیرا منجر به شکل گیری ادراکات منفی و تله های ذهنی غلط در کودک میشود.
- در صورت تکرار تخطی از کارها (اگر دو جلسه پشت هم میزان مسئولیت انجام شده ۳۰ درصد بود) جلسه بعد باید تنبیه عمومی در نظر گرفته شود. تنبیه عمومی باید برای همه اعضا مهم باشد اما آزاردهنده نباشد.
تعیین تنبیه عمومی باعث میشود، کودک متوجه شود که کارکردهای هر فرد در خانواده تاثیرگذار است. این درک کمک خواهد کرد که درصد همکاری در میان اعضای خانواده بالا رود و منجر به پیشگیری از لجبازی کودک شود.
* اگر هفته اول ۳۰ درصد مسئولیتها انجام شود و در هفته دوم، بعد از تشکیل جلسه، درصد اجرای مسئولیتها به 60 برسد، برای هفته سوم تنبیه در نظر نگیرید. زیرا مدیریت لجبازی کودک رشد ۳۰ درصدی داشته است.
