خلاصه درسنامه ارائه شده :
زمانی که کودک بهم ریختگی رقم می زند باید تبعات آن را جبران کند. فرزند را مجبور می کنیم مسئولیت جبران صدمات وارد شده را بپذیرد. فرآیند جبران چند مرحله دارد:
به کودک بگویید رفتارش نا مطلوب بوده خیلی از بچه ها متوجه نمی شوند رفتارشان غلط بوده و به خودشان حق می دهند که در دل یک بحران کارغلط انجام دهند.
او را از انجام کار آسیب زا که مشغول آن است باز بدارید.
با توضیحات شفاهی کارجبرانی او را برایش مشخص کنید. اگر اصل داستان قابل جبران نیست، صدمات وارده را جبران کنید. بعد از توضیح شفاهی باید او را مجاب به انجام جبران کنید.
مجبور کردن دو مرحله دارد:
در انجام دادن مراحل جبران نظارت داشته باشید. اگر از نظر شما زیرمجموعه کارسهوی بوده در انجام دادن کار شما هم می توانید کمکش کنید اما اگر بارها تذکر داده اید و باز هم مرتکب اشتباه شده در جبران کمکش نکنید.
نکته: دردل جبران توهین، تهدید و تحقیر نکنید.
اگر اشتباهی انجام داد باید تبعات اشتباه را پس بدهد، نباید شخصیتش خورد شود.
خیلی مواقع کودک نتایج خرابکاری را نمی تواند جبران کند، در این فرآیند می توانید در قسمتی از جبران کمکش کنید.
یکی از نتایج قابل ملاحظه تکنیک جبران این است که در عین حال که فرزند شما مراقب است کار نامطلوبی انجام ندهد، به کودک کوچکتر از خودش هم حواسش هست که خرابی به بار نیاورد. اگر کودک باز هم به هم ریختگی ایجاد کرد، از تکنیک جبران اضافی استفاده می کنیم.
تکنیک جبران اضافی:
زمانی که کودک به کار اشتباه خود آگاه است و بازهم به انجام دادن آن ادامه می دهد.
در این تکنیک جبران 2 بار انجام می شود:
کار “الف” را انجام می دهد به خاطر جبران اشتباهی که انجام داده است.
کار “ب” را انجام می دهد چون به اشتباه بودن کار آگاه بوده است و باز هم انجام داده است.
تکنیک جریمه کردن:
حذف تقویت ها جریمه کردن نام دارد.
نکته بسیارمهم این است که درجریمه کردن، درجه یک ترین چیزهای کودک را حذف نکنید.
پیش شرط استفاده از این تکنیک این است که قبلا با تقویتی که انجام داده اید عادت کرده باشد تا مقداری از آن را به ازای رفتار اشتباهی که انجام داده است به عنوان جریمه در نظر بگیرید.
جریمه نباید سنگین و غیرقابل انجام باشد، باید به نحوی باشد که با کمی تلاش کودک بتواند آن دریافت را دوباره برگرداند و باید متناسب با کاری باشد که کودک انجام داده است.
دربازه زمانی که جریمه را اجرا می کنید و یا به عبارتی تقویتی را حذف کردید، هیچ کار دیگری انجام ندهید تا کودک متوجه شود شما جریمه را انتخاب کرده اید.
هرگز ازجریمه به عنوان بهانه ای برای رسیدن به اهداف یا برنامه های خود استفاده نکنید.
تنبیه:
اگر بارها تذکر دادید که این کار آسیب محسوب می شود و به نفع خانواده نیست و ضمن اینکه همه ی تکنیک های مراحل قبل را انجام داده اید ونتیجه نگرفته اید می توانید از تنبیه استفاده کنید یعنی ارائه یک محرک آزاردهنده به شرطی که آسیبی ایجاد نکند بعد از یک رفتار نامطلوب تکرارشونده، اما فقط یکبار می توانید از تنبیه استفاده کنید.
حتما قبل از اعمال تنبیه، هشدار دریافت تنبیه در صورت ادامه کار آزاردهنده را انجام دهید.
نکته: اگر قبل ازایجاد محرومیت یا جبران، تنبیه را اعمال کنید نتیجه نمی گیرید.
در مورد یک اشتباه، فقط یک بار تنبیه کنید و اگر تغییری ایجاد نشد، تدبیر دیگری بیندیشید ( تکنیک وقفه در مهارت حل مسئله)
نکته پایانی: اگر با روش منفی به نام تنبیه یعنی اعمال یک عامل آزاردهنده به نتیجه نرسیدید تنبیه بعدی اعمال نکنید، زیرا با انجام یک حرکت اشتباه تبعات سنگین غیرقابل جبران ایجاد می شود.
تمرین: برای خود گزارش نویسی کنید از چه تکنیکی برای چه موضوعی استفاده کردید و به چه نتیجه ای رسیدید. حتما ثبت کنید.
