کودک شما اصلا به حرفهایتان گوش نمیدهد؟ این ۳ راهکار خانگی را برای حساب بردن کودک از خودتان اجرا کنید.
- فرزند من چه مشکلی دارد که اینگونه با من سر انجام هر کاری، جنگ راه می اندازد؟
- من کجا، به عنوان والد اشتباه کرده ام که او این گونه رفتار می کند؟
- ایا اصلا راهی وجود دارد که بچه حرف گوش نکن من، رفتار بهتری داشته باشد؟
این سوالات به همراه احساس شرم و تردید، برای والدینی که فرزندان نافرمان دارند، دائما به وجود می آید. به ویژه زمانی که این حساب نبردن و نافرمانی، در مقابل عده ای دوست و آشنا و در مکانی عمومی رخ بدهد!
پژوهش ها نشان داده، والدینی که فرزندانشان به حرف آنها گوش نمیدهند، بیشتر از خانواده های دیگر دچار استرس و ناامیدی می شوند و معمولا عصبی هستند. اگر شما هم چنین فرزندانی دارید، حق با شماست! به ویژه زمانی که این حرف گوش نکن بودن، مکررا در طول روز اتفاق بیافتد، دائما در حال بگو و مگو با فرزندتان باشید و هر چه به او بگویید با عصبانیت و بدخلقی با شما مقابله کند!
چه کار کنم که فرزندم حرفم را گوش کند ؟
در این مقاله ۳ گام عملی بر پایه پژوهش های جدید روانشناسی، برای مدیریت و حساب بردن بچه سرتق آورده شده است.
1. گام اول در حساب بردن بچه از والدین خونسردی است
این قدم شاید سخت ترین قدم در حساب بردن کودکی باشد که از قوانین پیروی نمیکند. به ویژه کودکی که قشرق راه انداخته است و این طوفان در مقابل عده ای از افراد اتفاق افتاده است.
اما اینکه صرفا بگوییم خونسرد باشید و شما نیز به راحتی این کار را انجم دهید، غیر ممکن است. به همین دلیل برای اینکه بتوانید این گام را با موفقیت بگذرانید لازم است مراحل زیر را انجام دهید.
- وقتي نشانه هاي بدرفتاری، حرف گوش نکردن و نافرمانی را از فرزند خود دیدید، ابتدا یک نفس عمیق بکشید.
- سپس به یک خاطره مثبت و دوست داشتني از فرزندتان فكر كنید. این خاطره میتواند تکرار یک جمله بامزه از فرزندتان و یا مرور یک رفتار خوب از او، در ذهن شما باشد.
- توجه کنید که ارتباط چشمی خود را با فرزندتان در این مرحله قطع کنید و اصلا به او نگاه نكنید.
- مواظب زبان بدنتان باشید كه غير مستقيم نشان دهنده ی كلافگی شما نباشد.
بهتر است مراحل بالا را در یک موقعیت خیالی در ذهن خود تصور و تمرین کنید تا زمانی که در موقعیت واقعی قرار گرفتید، بتوانید آن را اجرا کنید.
چکار کنم بچه ام تو جمع به حرفم گوش بده ؟
2. گام دوم: همدلی و درک هیجانی کودک یعنی حساب بردن
زمانی که حساب بردن بچه تبدیل به رفتارهای منفی میشود و با والد به نافرمانی برمیخیزد، در حال تجربه هیجانات منفی زیربنایی میباشد که مدیریت کردنشان برایش سخت است.
برای اینکه به او در آن لحظه کمک کنید که بتواند رفتار صحیح تری را اتخاذ کند، باید به او بفهمانید که او را درک می کنید و همه هیجانات منفی را که تجربه میکند را متوجه میشوید.
- به همین منظور در این مرحله با بچه حرف گوش نکن خود هم قد شوید و به چشمانش نگاه کنید. با یک جمله خیلی ساده به او بگویید که میفهمم ناراحت و یا شاید خشمگین هستی.
«مثلا اگر برای ترک شهربازی شروع به نافرمانی کرد، به او بگویید: متوجه هستم که دوست داری بیشتر بازی کنی و این برایت ناراحت کننده است که الان اینجا را ترک کنیم…»
همانطور که در مثال به صورت واضح مشخص شده است باید به او بگوییم که احساساتش را در آن لحظه درک می کنیم و دلیل زیربنایی ان احساس ایجاد شده را نیز متوجه هستید.
در این مرحله فرزندتان به صورت زیربنایی ارتباط بین فکر، احساس و رفتار را می آموزد و این گام زمانی که مکررا اجرا شود می تواند ذهن فرزندتان را برای حل مساله و مدیریت چالش های زندگی اش، قدرتمند کند.
همچنین در این مرحله به او میفهمانید که شما همیشه یک پناهگاه امن برای انها هستید و می توانند روی شما حساب کنند. به محض اینکه بچه حرف گوش نکن متوجه شود که توسط والدینش پذیرفته شده است و والدین او می فهمند که او چرا در حال بدرفتاری است، درصد زیادی از بدرفتاری او کاهش می یابد.
و برعکس اگر در این مرحله هیجانات زیربنایی آنها را نادیده بگیرید و یا آنها را محکوم کنید و به آنها حق ناراحت شدن و نافرمانی ندهید، به مرور با نافرمانی های عمیق تر و شدید تری مواجه خواهید شد و فرزندتان در دوران نوجوانی ارتباطش را با شما بسیار کمرنگ خواهد کرد.
3. گام سوم: حساب بردن نتیجه احترام است.
محترمانه به آنها بگویید با اینکه هیجانات و احساسات آنها را درک می کنید، اما رفتارشان قابل قبول نیست.
این مرحله یک گام حساس برای یادگیری تفاوت احساس و رفتار به فرزندان است.
- زمانی که در این مرحله هیجانات آنها پذیرفته شود، با ذهن بازتری به رفتاری که انجام می دهند فکر خواهند کرد. اگر به او بگوییم که او حق ندارد عصبانی، ناراحت و یا به هم ریخته باشد، همین امر موجب افزایش استرس و افسردگی در انها خواهد شد.
- بنابراین باید به انها بفهمانیم که احساسات انها را می پذیرید اما این احساسات نباید به رفتارهای منفی نظیر داد و بیداد کردن،پرت کردن، زدن و رفتار بی ادبانه منجر شود.
- باید به آنها کمک کنید رفتارهای جایگزین مناسب تری برای بروز هیجانات منفی خود برگزینند.
- برای کودکان کوچک تر از ۴ سال در این مرحله، خودتان شروع به گفتن رفتارهای جایگزین برای بروز ناراحتی اش کنید و به او قدرت انتخاب دهید که از میان آن رفتارها یکی را انتخاب کند و جایگزین رفتار کنونی اش کند.
- برای بچه های بزرگتر می توانید از خودشان بپرسید که به نظرش رفتار جایگزین بهتر در این موقعیت چه می تواند باشد.
- این مرحله به کودکان در تقویت مهارت حل مساله نیز کمک می کند.
برای اینکه این مرحله را به خوبی پشت سر بگذرانید:
- بهتر است در موقعیت هایی که بچه حرف گوش نکن شما، در حالت ارامش قرار دارد با او درباره یافتن راه حل های جایگزین در مواقعی که رفتارهای مناسبی از او سر نمی زند صحبت کنید و با هم راه حل ها و نحوه اجرایی کردن آنها را بنویسید.
حتی میتوانید موقعیت‌های خیالی بسازید و رفتارهای مناسب را با او به صورت نمایش، بازی کنید. این کار به آنها آمادگی ذهنی برای انجام رفتار صحیح را می دهد و در موقعیت هایی که نافرمانی از او سر می زند و رفتار های منفی نشان می دهد فقط کافیست در این مرحله رفتار صحیح را به او یاداوری کنید.
مدیریت رفتار بچه برای حساب بردن از والدین، با رعایت چند نکته و اجرای راهکارهای علمی ممکن است. پس این فرصت را از خودتان و فرزندتان دریع نکنید! چرا که بسیاری از رفتارهای مدیریت نشده ی منفی و ناسازگار دوران کودکی، می تواند در بزرگسالی پشیمانی های جبران ناپذیری را برای خانواده ها و فرزندان ایجاد کند.
یادتان باشد، زندگی آموختنی و ساختنی است و شما آفریدگار آن هستید.
سلاله سادات اصل علوی پایدار
دکتری روانشناسی سلامت
