برخورد با لجبازی دختران نوجوان، برای بسیاری از والدین، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. دختران نوجوان به دلیل رخ دادن تغییرات رشدی و بلوغ دچار تحولاتی میشوند که روابطشان با خانواده را تحت تاثبر قرار میدهد.
- بلوغ تأثیر زیادی بر زندگی دختران می‌گذارد.
- این مرحله رشدی، تغییرات خلقی و تجربیات جدیدی را به همراه دارد.
- بلوغ دختران، در حدود 11 سالگی شروع می‌شود و بین 14 تا 16 سالگی از نظر جسمی بالغ میشوند.
- دختران نوجوان دچار انواع تغییرات جسمی و روحی میشوند؛ در این دوران، علایق فردی خودشان را دنبال می‌کنند و دوست دارند که حس استقلال بیشتری داشته باشند. به همین دلیل، این امکان وجود دارد که گاهی بین آنها و خانواده‌شان تنش و برخورد به وجود بیاید.
- دختران نوجوان در حال رشد هویت و عقاید خود هستند و بخشی از این مسیر، مخالفت و رودررو شدن با چیزی است که به عنوان کنترل والدین شناخته می‌شود. دختران نوجوان از روی خشم و نفرت لجبازی نمی‌کنند بلکه تحت تأثیر تغییرات بیولوژیکی شدید عمل می‌کنند.
بهترین راهکار مواجهه با دختران در سن بلوغ
اگر دختر شما به تازگی وارد دوران نوجوانی شده است، برقراری ارتباط با او به نظر دشوار می‌رسد و با هر حرف شما لجبازی می‌کند، این مقاله می‌تواند به شما کمک کند بهتر بتوانید با رفتارها و لجبازی‌های او مقابله کنید. در این مقاله از 10 راهکاری می‌گوییم که می‌تواند در این مسیر سخت شما را همراهی کند.
1- قوانین واضح و ثابت
داشتن قانون‌های روشن برای دختر نوجوان شما و اجرای قاطعانه ان باعث می‌شود با موقعیت‌های حساس کمتری روبرو شوید که در ان خواسته‌های دختر نوجوانتان در مقابل قوانین خانه قرار بگیرد.
برای اینکه دخترتان مشارکت بهتری در انجام قوانین خانه داشته باشد، یک جلسه خانوادگی تشکیل دهید و او را در تنظیم قوانین معقول و همچنین عواقب انجام نشدن آنها، مشارکت دهید. در این جلسه از او بخواهید نظراتش را در مورد قوانین بیان کند و با صبوری به حرف‌هایش گوش کنید.
قوانین خانه می‌تواند به امنیت، رفتارهای مورد قبول، ادب و احترام، کارهای روزمره و انتظارات از نحوه رفتار با دیگران بپردازد. نکته مهم این است که قوانین باید هر دو بخش «کارهایی که باید انجام شود» و «کارهایی که نباید انجام شود» را پوشش دهد.
همچنین این قوانین با افزایش سن دختر نوجوانتان، باید برای به رسمیت شمردن او به عنوان یک نوجوان بالغ، تطبیق داده شوند.
2- از کانال‌های ارتباطی آزاد، استفاده کنید
کانال‌های ارتباطی آزاد به این معنا است که در گفت‌وگو با نوجوان دخترمان، از لحنی محترمانه استفاده کنیم و حواس‌مان باشد که تمام گفت‌وگوها بدون داد و فریاد یا حمله‌های کلامی به یکدیگر پیش برود. برقراری ارتباط با نوجوانان نیاز به این دارد که جنس ارتباط‌مان با آنها از نوع ارتباط دوران کودکی فاصله بگیرد.
ارتباط با نوجوانان بیشتر به یک توافقنامه مشارکتی شبیه است که بر مبنای همکاری نوجوان با پدر و مادر پیش می‌رود. اگر ارتباط ما به عنوان پدر و مادر با دخترمان شبیه به ارتباط با یک کودک هفت ساله باشد، بعد از مدتی نوجوان ما شروع به لجبازی می‌کند.
به عنوان مثال وقتی با خواسته دخترتان مخالف هستید، علت مخالفت خودتان را به شکل واضح و شفاف توضیح دهید. حواس‌تان باشد دلایل واقعی را پشت دلایل دیگر پنهان نکنید. وقتی دخترتان دلایل تصمیم‌های شما را می‌فهمد، موجب می‌شود رفتارهای نامناسب و لجبازی‌های او کاهش پیدا کند.
توصیه می‌شود روزانه زمانی را برای گفت‌وگو در مورد مسائل مهم با دخترتان در نظر بگیرید و فعالانه به چیزهایی که می‌گوید، گوش دهید.
این گفت‌وگوهای خانوادگی، لحظه‌ها و زمینه‌های مشترکی را بین شما و دختر نوجوانتان به وجود می‌آورد که موجب صمیمیت می‌شود؛ این صمیمیت نیز می‌تواند مانع از لجبازی او شود.
3- احترام به تفاوت‌های فردی دختران نوجوان
اگرچه ممکن است فکر کنید نوجوان شما مانند تمام نوجوانان دیگر رفتار می‌کند؛ اما مقایسه رفتار دخترتان با رفتار نوجوانان دیگر منصفانه نیست و معمولاً باعث می‌شود او لجبازی بیشتری نشان بدهد.
یکی از اولین قدم‌‌هایی که باید بردارید تا مانع از لجبازی دختر نوجوانتان شوید این است که او را به عنوان یک فرد متمایز و متفاوت از دیگران قبول کنید.
اگر به عنوان یک مادر، دختر نوجوانتان بر خلاف سال‌های گذشته دیگر دوست ندارد با شما به جمع دوستان‌تان بیاید، این خواسته‌اش را درک کنید.
استفاده از جمله‌هایی مانند «اما دختر بقیه هم هستن» یا «تو هم مثل خواهرت لجبازی!» تنها صمیمت بین شما را کم می‌کند و موجب می‌شود دخترتان حتی بیشتر از قبل لجبازی کند.
رفتاری را انتخاب کنید که دختر نوجوانتان ببیند به فردیت او احترام می‌گذارید و می‌دانید که او مجبور نیست مثل بقیه هم سن و سال‌هایش باشد.
4– برای جلوگیری از لجبازی، دختر نوجوانتان را درک کنید
تقریباً همه پدر و مادرها باور دارند که نوجوان خودشان را به خوبی می‌شناسند، اما وقتی دختربچه‌تان وارد سن نوجوانی می‌شود، این سوال را یک بار دیگر هم از خودتان بپرسید: «واقعاً چقدر او را می‌شناسید؟»
به عنوان پدر و مادر، احتمالاً موضوع‌های مختلفی را در مورد او می‌دانید. چیزهایی مانند اینکه چه غذایی را بیشتر از همه دوست دارد یا بهترین دوست او چه کسی است! اما این موارد سوال‌هایی است که احتمالاً بیشتر والدین در مورد نوجوانان خود می‌دانند.
برای درک واقعی دختر نوجوانتان، از خودتان سؤال‌هایی بپرسید که به شما می‌گوید واقعاً چقدر زندگی و دنیای درونی او را می‌شناسید.
تلاش کنید جنبه‌های مهم‌تری از زندگی دختر نوجوانتان را درک کنید؛ چیزهایی مانند اینکه چه چیزهایی باعث می‌شود خجالت بکشد؟ وقتی غمگین یا تنها است چه کار می‌کند یا به کجا می‌رود؟ بیشتر از همه عاشق انجام چه کاری است؟ برای صحبت در مورد نگرانی‌هایش با چه کسی حرف می‌زند؟ از چه چیزی بیشتر می‌ترسد؟ و مواردی از این دست.
توجه داشته باشید که ویژگی‌های دختر نوجوانتان ممکن است حتی با 6 ماه قبلش هم فرق کرده باشد. به همین دلیل ویژگی‌های کودکی او را به دوران نوجوانی تعمیم ندهید. به عنوان مثال اگر در کودکی از دیدن فیلم‌های خنده‌دار لذت می‌برده به این معنا نیست که الان هم همین علاقه را دارد.
5- به دختران نوجوانتان فرصتی برای کمک به حل مشکلات بدهید
علت اینکه بسیاری از نوجوانان لجبازی می‌کنند این است که باور ندارند بزرگترها واقعاً بخواهند به حرف آنها گوش بدهند. وقتی نوجوانی را درگیر لجبازی، ناراحت یا تحت فشار می‌بینید، به او این امکان را بدهید که با شما صحبت کند. به عنوان مثال بگویید: «اگه می‌خوای صحبت کنی، من آماده‌ام که گوش کنم، باشه؟»
خود را در دسترس نشان دهید و هر از گاهی این را به دختر نوجوانتان یادآوری کنید اما روی این مورد اصرار نکنید. از استراتژی «کشش» استفاده کنید و اجازه دهید دخترتان هر زمان که آمادگی داشت و احساس کرد که شرایط مناسبی است، به سراغ شما بیاید.
زمانی که با دختر نوجوانتان صحبت می‌کنید، بدون اینکه در مورد رفتارها یا گفته‌هایش قضاوت کنید و نظر بدهید، به حرف‌هایش گوش دهید. در این شرایط به عنوان «دوست» آنجا باشید و به دخترتان اجازه دهید که با شما احساس راحتی کند.
قبل از اینکه در مورد چیزی نظر بدهید از دخترتان بپرسید که آیا دوست دارد نظر شما را بداند؟ به عنوان مثال، بگویید: «دوست داری بدونی که در این مورد چی فکر می‌کنم؟ البته اگه نخوای، اشکالی نداره؛ من هنوز اینجام تا گوش کنم.»
باز هم از استراتژی «کشش» استفاده کنید و اجازه دهید دخترتان وقتی آماده شد، صحبت‌های شما را بشنود.
6- برای صحبت کردن با دختران نوجوان از موضوعات مهم استفاده کنید
با وجود یک نوجوان (چه دختر و چه پسر) در خانه، دعواها و اختلافات زیادی به وجود می‌آید و می‌تواند به یک کار روزمره تبدیل شود. اگر بخواهید سر هر چیز کوچکی با دختر نوجوانتان دعوا کنید، فقط فضایی پر از تنش و استرس ایجاد می‌کنید و باعث می‌شوید دختر نوجوانتان نسبت به شما لجبازی بیشتری نشان بدهد.
برای جلوگیری از به وجود آمدن جنگ اعصاب روزانه، تصمیم بگیرید که چه موضوع‌هایی مهم‌تر هستند. در نظر بگیرید که با وجود اختلاف نظر احتمالی و زمان لازم برای یک گفت‌وگوی مناسب، می‌خواهید درمورد کدام از موضوعات با نوجوانتان صحبت کنید.
یادتان باشد با دختر نوجوانتان به شکلی رفتار کنید که احساس نکند دارید از هر چیز و هر کاری که انجام میدهد، ایراد می‌گیرید؛ چرا که چنین تصوری فقط موجب می‌شود بیشتر دست به لجبازی بزند.
موضوع‌های بحث و گفت‌وگو با دختر نوجوانتان را بر اساس ضرورت و اهمیت انتخاب کنید. به عنوان مثال، در مورد هر لباسی که دختر نوجوانتان می‌پوشد، نظر منفی ندهید. در عوض، فقط اگر زمانی احساس کردید که لباسش برای مهمانی دوستش مناسب نیست، با او حرف بزنید.
7- در رابطه با فرزندان نگاه جنسیتی، ممنوع
همکاری در کارهای خانه را محدود به نوجوان دخترتان نکنید. جدا از اینکه نگاه جنسیتی در دنیای امروز جایی ندارد، موجب می‌شود دختر نوجوانتان حس بدی به خود و جنسیتش پیدا کند و لجبازی بیشتری نشان بدهد.
به عنوان مثال به همان اندازه که از دختر خانواده انتظار می‌رود در بخشی از کارهای آشپزخانه همکاری کند، از پسر خانواده هم انتظار می‌رود. کارهای مربوط به نظافت و نگهداری از خانه، فعالیت‌هایی است که در دنیای امروز از هر فرد بالغی انتظار می‌رود بتواند به تنهایی انجام دهد.
به همین دلیل برای جلوگیری از بروز احساس تبعیض و شکل‌گیری لجبازی در دختر نوجوانتان، ضروری است میزان انتظار از انجام کارهای خانه بین پسر و دختر نوجوانتان به یک اندازه باشد.
8- موقعیت‌ها را از دیدگاه دختر نوجوانتان هم ببینید
برای درک اینکه چرا دختر نوجوان شما لجبازی می‌کند، باید بفهمید که او به چه چیزی فکر می‌کند؟
ابتدا سعی کنید بفهمید چه چیزی باعث می‌شود نوجوان شما واقعاً با انگیزه شود یا به موضوعی علاقه پیدا کند. هنگامی که طرز تفکر نوجوان خود را درک کنید، موقعیت بهتری دارید که بتوانید با هرگونه بحث و اختلاف مقابله کنید.
وقتی از زاویه دید دختر نوجوانتان به دنیای اطراف نگاه می‌کنید، می‌توانید بهتر او را درک کنید. به عنوان مثال با اینکه زمان کمک در جمع کردن وسایل شام است و تمام اعضای خانواده در این فرایند کمک می‌کنند اما شاید او امروز حوصله تمیز کردن سفره را نداشته باشد.
به همین دلیل می‌توانید انتخاب‌هایی را به نوجوان خود پیشنهاد دهید که حس بهتری داشته باشد: «امشب دوست داری سفره رو تمیز کنی یا تو شستن ظرف‌ها کمک کنی؟»
9- تشویق کردن را از یاد نبرید
اگرچه دختر نوجوان شما ممکن است دست به لجبازی بزند اما این یک مرحله از رشد است و مطمئناً می‌گذرد. حواس‌تان باشد که به خاطر ناراحتی و عصبانی بودن از لجبازی دخترتان، رفتارهای مثبت او را نادیده نگیرید.
همیشه از ویژگی‌های خوب دختر نوجوانتان و رفتارهایی که باعث افتخار شما است، قدردانی کنید. رفتارهای دوست‌داشتنی او را به خانواده و دوستان هم بگویید و مطمئن شوید نوجوان شما می‌داند که چقدر از او و رفتارهایش راضی هستید.
دستاوردها یا علایق مختلف نوجوان خود را به نمایش بگذارید. هر اثر هنری جالبی را که خلق کرده یا جایزه‌ای را که برنده شده در بخش مناسبی از خانه یا اتاقش قرار دهید.
هنگام صحبت در مورد این موارد رفتارها یا دستاوردهای او، ابتدا حواس‌تان باشد که خود او احساس خوبی به این کار داشته باشد. به عنوان مثال شاید طراحی جدید او به عنوان اثر برتر در مدرسه انتخاب شده باشد اما دخترتان این جایزه را چیز بچه‌گانه‌ای بداند و دوست نداشته باشد در مورد آن به تمام اعضای فامیل بگویید.
در این شرایط ابتدا لازم است ارزش این جایزه را برای او بالا ببرید و بعد در صورت رضایت خودش، به دیگران هم بگویید.
10- در موقعیت های خفیف، شوخ طبعی را حفظ کنید و همدلی نشان دهید
در موقعیت‌های نسبتاً خفیف و زمانی که دختر نوجوانتان کمی لجبازی می‌کند، به جای واکنش بیش از اندازه، همدلی نشان دهید. به جای اخم، با لبخند پاسخ دهید. با کمی طنز جمله‌هایی شبیه به این بگویید: «الانه که کشتی‌کج شروع بشه»، «اوه اوه الانه که جنگ بشه» و هر جمله‌ای که می‌تواند لبخند را به لب دخترتان بیاورد.
وقتی دختر نوجوانتان شما را ناراحت می‌کند، به جای احساس عصبانیت، خشم یا اضطراب، ذهن‌تان را کمی از موقعیت دور کنید، نفس عمیقی بکشید و جمله «نباید آسون باشه» را در مورد شرایط او به کار ببرید.
به عنوان مثال:
«دخترم تازگی خیلی کج خلق شده؛ کنار اومدن با شرایط عاطفی و جسمی بلوغ نباید کار آسونی باشه…» یا «دخترم خیلی مقاومه. کنار اومدن با فشار مدرسه و هم‌سن و سال‌هاش نباید آسون باشه.»
البته اظهارات همدلانه رفتار غیرقابل قبول را توجیه نمی‌کند اما نکته مهم این است که به خود یادآوری کنید بسیاری از نوجوانان در دوران بلوغ دچار مشکل‌های مختلفی میشوند. توجه به تجربه آنها می‌تواند به شما کمک کند با آرامش بیشتری با آنها ارتباط برقرار کنید.
سال‌های نوجوانی، دورانی پر از سردرگمی و تغییرات است و طبیعی است که نوجوان شما دست به لجبازی بزند. این لجبازی را به عنوان مشکلی اساسی نگاه نکنید، بلکه به عنوان مرحله‌ای گذرا با آن روبرو شوید. این کار به شما کمک می‌کند از لجبازی دخترتان کمتر عصبانی شوید و آرامش خودتان را حفظ کنید.
در این صورت به راحتی می‌توانید بهترین راهکار برای مقابله با لجبازی دختر نوجوانتان را انتخاب کنید. در نظر داشته باشید که مقابله با لجبازی روندی طولانی است که نیاز به صبر و شکیبایی شما به عنوان پدر و مادر دارد.
در صورتی که احساس می‌کنید این رفتارها بیشتر از حالت عادی است، می‌توانید با یک کارشناس روانشناسی یا روان‌درمانگر خانواده مشورت کنید تا بتوانید اقداماتی متناسب با شرایط دختر نوجوان و خانواده‌تان انجام دهید.
